LLAIS Y LLYS
Dechreuodd fy nghydweithrediad â Sophia gan gyfarfyddiad damweiniol gyda llyfr mewn bocs ar ochr y stryd yn Llundain oedd yn dogfennu rhywogaethau fflora a ffawna Gogledd Cymru. Roedd yr atodiad helaeth yn rhestru enwau'r rhywogaethau yn Lladin, Saesneg a Chymraeg, y mwyafrif nad ydym wedi clywed o'r blaen. Sbardunodd y llyfr ymdeimlad o ryfeddod at arfer o enwi sydd bellach yn teimlo'n absennol i raddau helaeth o'r oes fodern. Teimlais fwlch yn rhuglder fy amgylchedd lleol, nid yn unig yn y Gymraeg ond yn Saesneg hefyd, a meddyliais, oni fyddai’n ddiddorol dod i adnabod lle trwy gyfarfod â’r planhigion sy’n tyfu yno.
Gan ddefnyddio perimedr yr ynys fel cwadrat, fe wnaethon ni archwilio beth oedd yn tyfu o'r creigiau wedi'u chwistrellu â halen i'r dolydd gwlyb. Wrth wahodd trigolion yr ynys ac ymwelwyr i rannu yn ein hymchwil, fe wnaethom deimlo, arogli, blasu, astudio a gwrando ar rai o berlysiau’r ynys mewn cyfres o weithdai. Dros bythefnos buom yn creu cyfres o gerddi, ffotograffau, paentiadau inc naturiol yn deillio o’r planhigyn ei hun a choladu ein hymchwil i lyfr newydd a ffilm fer 16mm.
My collaboration with Sophia was prompted by an accidental encounter with a book in a box on the side of the street in London which documented the species of flora and fauna in North Wales. The extensive appendix listed the species’ names inLatin, English and Welsh, the majority of which we had never heard before. The book sparked a sense of wonderment for a practice of naming which now feels largely absent from modern day. I felt a gap in fluency of my local environment, not only in Welsh but in English too, and thought, wouldn’t it be interesting to get to know a place through meeting the plants that grow there.
Using the perimeter of the island as a quadrat, we explored what grew from the salt sprayed crags to the downy meadows. Inviting the island’s residents and visitors to share in our research, we felt, smelled, tasted, studied and listened to some of the island’s herbs in a series of six participatory workshops. During our stay we created a series of poems, photographs, natural ink paintings derived from the plant itself and collated our research into a new book and a short 16mm film.
